The Wisdom of the Crowds van James Surowiecki stond een aantal jaren geleden enorm in de belangstelling. Het boek uit 2004, gaat over de wijsheid en de kracht van het collectief. Ofwel de optelsom van individuen is waardevoller dan ieder individu afzonderlijk.
De aandacht voor dit fenomeen was enorm en veel organisaties dachten na hoe zij de kracht van “the crowd” in hun voordeel konden gebruiken. Zoals dat wel vaker gaat bij hypes, kwam daarna een tegenbeweging op gang die probeerden aan te tonen dat er weinig van het collectief te verwachten viel. Het interessante aan internet is, dat creatieve en ondernemende geesten zich niet uit het veld laten slaan door hypes of kritische tegenbewegingen, maar gewoon aan de slag gaan.
Want in het verlengde van Wisdom of the Crowds zijn er momenteel veel initiatieven op het gebied van Crowdsourcing en Crowdfunding. Volgens Wiki: een ontwikkeling waarin organisaties of personen gebruikmaken van een grote groep niet vooraf gespecificeerde individuen voor advies, innovatie, beleidsvorming en onderzoek. Of in het geval van funding, om zaken te financieren.
Gebruik maken van het collectief is natuurlijk niet iets wat perse via het internet moet, maar internet is momenteel wel een enorme stimulator om het collectief in beweging te krijgen en sociale media opereren daarbij als motor. Deze keer een aantal voorbeelden waarbij de kracht van het collectief centraal staat.
Kickstarter.com is momenteel een van de bekendste voorbeelden hiervan. Het is een site waarop nieuwe ideeën kunnen worden geïntroduceerd en gefinancierd. Het principe is, dat kopers zich committeren om een product af te nemen, wanneer het in productie wordt genomen. Zo heeft de producent minder externe financiering nodig, maar nog belangrijker, is de potentiele koper aandeelhouder en ambassadeur van het te kopen product. Zo bedachten een aantal mensen een internethorloge, onder de naam Pebble en vroegen via Kickstarter of mensen het horloge zouden willen kopen. De teller staat inmiddels op 85.000 kopers en in 2013 wordt het horloge op de markt gebracht en verzonden naar de kopers.
ABN AMRO wil ook graag meeliften op de belangstelling rondom crowdfunding en is recent gestart met seeds.nl. Het gaat daarbij om wat ABN AMRO noemt: “positief sociaal-maatschappelijke impact”. Opvallend is wel dat het initiatief niet onder toezicht staat van De Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten en dat ABN AMRO alleen maar faciliteert en geen verantwoordelijkheid draagt voor de projecten. Juist een merk als ABN AMRO kan zorgdragen voor vertrouwen dat door onbekendheid soms ontbreekt bij crowdfunding. Vertrouwen door als financiële instelling bepaalde garanties te geven, bijvoorbeeld door het verstrekken van een verzekering die uitkeert bij fraude. Voorlopig krijgt het project van mij het voordeel van de twijfel, het is goed dat grote merken experimenteren met crowdfunding.
In de UK heeft Zopa.co.uk inmiddels heel veel ervaring op het gebied van deze manier van persoonlijke kredieten verstrekken. Dat verklaart ook waarom een partij als ABN AMRO zo snel mogelijk kennis wil opbouwen rondom dit fenomeen. Initiatiefnemers benadrukken het sociale aspect van het collectief. Concepten als MYC4.com gebruikt het om projecten in Afrika te financieren. Opmerkelijk is ook Spacehive.com uit Londen, waarbij het collectief wordt gebruikt om op buurtniveau projecten van de grond te krijgen, denk aan sportvelden, volkstuinen of andere openbare voorzieningen.
The wisdom of the crowd, het leek een belofte, maar het is nu aan het doorbreken met hulp van een aantal succesvolle projecten. Het heeft ook veel raakvlakken van wat we vroeger een coöperatie noemden. Vanuit marketingperspectief is het zeer interessant, omdat het “kopers/afnemers/consumenten/burgers” maximaal betrekt bij de productie en realisatie van het product of de dienst. Zo wordt een consument als het ware aandeelhouder en potentieel de beste ambassadeur voor het af te nemen product.
Niet alles is geschikt om in deze vorm te gieten, maar elke marketeer moet op zijn minst nadenken of er mogelijkheden liggen, om de afnemer op deze manier aan je te binden, dat staat voor mij vast.
Column Tijdschrift voor Marketing juli/augustus 2012.